Een 4e leven, een 4e gig voor de KHRV (vervolg)
Wat vooraf ging.......
Ruim 30 jaar geleden maakte een Nederlandse sloeproeier in Engeland kennis met de Cornish Pilot Gig. Na een paar keer sturen en roeien was hij verkocht. Hij haalde er een andere sloeproeier bij en roeide samen met leden van de Rotterdamse roeivereniging TIOG zo’n 10 keer in Cornwall om de techniek onder de knie te krijgen. De techniek van het roeien in een gig is dan ook wezenlijk anders dan roeien in een gewone sloep. Ze gingen zelfs zo ver dat ze in een geleende gig mee roeiden in de wereldkampioenschappen op de “Isles of Scilly”.
Terug in Nederland pakte deze, inmiddels gig-fanaten door. Met sponsoring van de toenmalige Postbank werd een opdracht voor de bouw van een nieuwe gig geplaatst bij J&D Currah in het Zuid Engelse Looe. Voor deze bootbouwer was het inmiddels de 6e gig die ze bouwden, maar ons land was het de allereerste Cornish Pilot gig.
Blue Lion
Het was tijdens Sail Amsterdam 1995 dat de boot "Blue Lion" gedoopt werd. De naam "Blue Lion" kwam voort uit het logo van sponsor Postbank, een blauwe leeuw. De "Blue Lion" maakte vervolgens zijn “Maiden” tocht, geroeid door leerlingen van de Elektrotechnische School Amsterdam en roeiers van de Koninklijke (KNZ&RV) uit Muiden.
De Liefde
Na een aantal jaar werd de boot overgenomen door roeivereniging TIOG in Rotterdam alwaar deze werd omgedoopt in "De Liefde".
De Vegt
Na vele jaren dienst gedaan te hebben in het Rotterdamse werd de boot vervolgens overgenomen door RV Vegt & Spieghel uit Nederhorst den Berg en aldaar volledig gerestaureerd. De gig werd vervolgens omgedoopt met de naam "De Vegt". Hier heeft de boot zo’n 10 jaar dienst gedaan, waarvan de laatste jaar met name voor roeitraining.
??????
Vanwege de aanschaf van een polyester gig werd "De Vegt" uiteindelijk bij RV Vegt & Spieghel uit de vaart genomen en te koop aangeboden. Omdat het een houten gig is, gebouwd op een Engelse werf, is dit een opportunity voor de KHRV om op termijn ook mee te kunnen doen met (internationale) roeiwedstrijden alwaar alleen originele houten pilot gigs worden toegelaten. Maar voor het zover is, verdient de boot opnieuw een volledige restauratie welke naar verwachting na de zomer 2025 bij Ambachtelijk Botenbouw Centrum Amersfoort zal plaatsvinden. Eind vorig jaar is de boot naar onze jachthaven verplaatst alwaar deze tijdelijk is opgeslagen.
Deze nieuwe aanwinst voor de KHRV kent een heel bijzonder verleden en gaat bij ons als onze 4e gig een 4e leven in. Na de restauratie, die best wel een lange tijd in beslag zal nemen, zal deze boot wederom onder een nieuwe naam (??????) in gebruik genomen gaan worden.
Het restauratie project van onze houten gig is inmiddels officieel van start gegaan. Voordat de gig naar de Ambachtelijke Botenbouw Centrale in Amersfoort gaat, moet eerst alle verf aan de binnen en buitenzijde van de boot verwijderd worden. Gewapend met hete lucht blazers en verfschrapers doken we de container in, alwaar de boot lag opgeslagen. Al gauw bleek dat dit een vrijwel ondoenlijke klus zou worden. Het schrapen was tijdrovend en er was een groot risico om de dunne houten huid van de boot onbedoeld te beschadigen. Daarom werd gezocht naar een oplossing om dit klusje veilig te kunnen klaren. Die oplossing heet “Sodablasten”. Sodablasten is een reinigingstechniek waarbij met behulp van perslucht natriumbicarbonaat (baksoda) op het oppervlak wordt geblazen om het te reinigen, verf of vuil te verwijderen of het oppervlak te ontvetten. Het process lijkt op zandstralen maar is een stuk milder en minder abrasief (schurend). Deze techniek wordt o.a. gebruikt om oude meubels, balken in oude woningen, maar ook oldtimers van verf te ontdoen.
Eerst maar eens een gedegen onderzoek doen om te kijken of sodablasten werkelijk een oplossing voor het verwijderen van de verf zou zijn zonder het hout daaronder te beschadigen. Het roerblad werd aan een sodablast behandeling onderworpen. Het resultaat was verbluffend goed. Het hout zag er na het sodablasten goed uit (op een enkele vroeger geplamuurde plek na). Daarom werd besloten om de hele boot te laten sodablasten. De gig ging vervolgens op transport naar een bedrijf in Sliedrecht die deze klus voor ons kon klaren.
Na korte tijd stuurde dit bedrijf ons enkele foto’s van de gig, die inmiddels aan de buitenkant behandeld was en waarvan de houten ondergrond goed zichtbaar is. Deze foto’s delen wij graag hieronder. De gig wordt de komende tijd ook aan de binnenzijde behandeld opdat de slechte plekken goed zichtbaar zijn en restauratie vakkundig plaats kan vinden.
Inmiddels enkele weken later heeft ook de binnenzijde van de gig een sodablasting behandeling ondergaan. De vele verflagen van verschillende kleuren zijn verwijderd en de conditie van het houten lichaam is nu goed zichtbaar. We kunnen zien dat er in de afgelopen 30 jaar op meerdere plaatsen met epoxy en plamuur is gewerkt. Ook zagen we op het diepste punt van de gig, direct naast de kiel, een best wel aanzienlijke rotte plek zitten, die zeker bij het Ambachtelijke Botenbouw Centrum in Amersfoort de nodige aandacht zal krijgen. We zijn nu op het punt aangekomen dat we de boot in Sliedrecht weer op de trailer gaan zetten en deze bij het Ambachtelijke Botenbouw Centrum in Amersfoort gaan afleveren. Vanaf dit moment start de eigenlijke restauratie.
10 september 2025
Eindelijk was het zover. Na het aankopen en het ophalen van de gig, het verwijderen van alle verflagen door middel van sodablasting, belanden we nu bij de volgende fase van ons project. De boot is in Sliedrecht bij de sodablaster opgehaald en met hulp van vele botenbouw enthousiastellingen (zie filmpje hiervoor) bij het Ambachtelijke Botenbouw Centrum in Amersfoort afgeleverd. De restauratie kan gaan beginnen. Eerst zal de gig verder schoongemaakt en ontdaan worden van alle nog aanwezige soda. Dan zal geïnventariseerd worden waar de slechte plekken zitten of zaken zijn die extra aandacht eisen. Er wordt gekeken naar te gebruiken houtsoorten. Zo werd vastgesteld dat de voor de kiel deels eiken en deels mahoniehout is gebruikt. Ook bleek al gauw dat de maatvoering van de gig door de tand des tijds niet geheel meer aan de originele maatvoering voldoet. Kortom werk aan de winkel waarbij ook de KHRV z'n steentje gaat bijdragen om kennis van houten gigs te vergaren.
26 september 2025
Eind september, handen uit de mouwen. De gig was door het Ambachtelijke Botenbouw Centrum uitgezogen. Van de nog aanwezige soda ontdaan. De twee aanwezige KHRV'ers mochten gewapend met stoepkrijt alle slechte plekken respectievelijk de plekken die extra aandacht nodig hebben een kleurtje geven. Naast gaten en plekken van rot hout zagen we o.a. houtschroeven op plekken waar koperen klinknagels horen te zitten en een wel veelvuldig gebruik van plamuur en epoxy door een of meerdere van de vorige eigenaren. Daarmee waren de hotspots geïnventariseerd om deze vervolgens op foto vast te leggen. Hierna kwam de volgende uitdaging, het verwijderen van de overvloedig aangebrachte plamuur, epoxy en andere soorten kit. Een zeer tijdrovende en lastige klus waar we de hele dag verder mee zoet waren. Samenvattend was dit niet alleen een dag waar wij als roei liefhebbers met botenbouw en houtbewerking kennis maakte maar ook details ontdekten, hoe een houten pilot gig nu echt is opgebouwd. Nu ook maar weer aan de slag om informatie van de CPGA los te weken hoe we de restauratie conform hun eisen kunnen vervolgen. Daar zijn we nu al zo'n drie maanden mee bezig, maar de welwillendheid en het verkrijgen van permissie om de benodigde data te mogen ontvangen lijkt lastiger dan verwacht.
Met enige druk van Kees Harschel richting de CPGA, lijkt deze in beweging te komen. Inmiddels contact gekregen met Tich Preston, de Standards Officer van de CPGA. Die legt ons uit dat Pilot Gigs normaliter in Engeland door een gig bouwer gerestaureerd worden en men niet bekend is met gig bouwers in Nederland. Daarom zijn er geen formele procedures voor restauratie van een gig. Engelse gig bouwers zijn immers al bekend met de geldende normen en eisen. Ook de Nederlandse vertegenwoordiger van de CPGA, of moet ik zeggen de CPGA " Standards Officer Abroad", de ons bekende Ron Straver (bouwer van onze "Vrom & Tom" en de "Zwonk") nam contact met ons op, waarop wij hem uitnodigde om bij het Ambachtelijke Botenbouw Centrum een kijkje te komen nemen.
3 oktober 2025
Een nieuwe dag een nieuwe uitdaging. Afgelopen week is de houten gig grondig gewassen om daarmee ook de laatste resten soda er uit te spoelen. Met behulp van schilders tape op het boord was aangegeven welke spanten rot en/of gebroken waren en dus vervangen moeten worden. Ron Straver kwam vandaag een kijkje nemen en was onder de indruk van het Ambachtelijk Botenbouw Centrum. Hij vond de conditie van onze 30 jaar oude gig nog opvallend goed. Tussen onze leermeester Frank Brouwer (eigenaar van het Ambachtelijk Botenbouw Centrum) en Ron Straver werd veel kennis en informatie uitgewisseld. Botenbouw techniek, Do's en Don'ts en informatie over hout leveranciers kwamen wederzijds overboord. Voor ons belangrijk dat deze twee heren goed met elkaar kunnen communiceren. Na vertrek van Ron begon voor ons de echte uitdaging. Het verwijderen van de slechte spanten. Tja, hoe doe je dat? Het begint met het verwijderen van de koperen klinknagels. Gewapend met een multitool waarmee heel voorzichtig, aan de binnenkant van de gig de koppen van klinknagels afgezaagd moesten, gingen we aan de slag. Was de kop er eenmaal af (uiteraard zonder het hout te beschadigen) werd met een drevel de nagel naar buiten getikt om vervolgens verwijderd te worden. Best wel een precisie klusje want het hout moet gespaard blijven. Eindelijk, na een paar uur zweten en op z'n kop in een gig hangen, kregen we een eerste spant verwijderd. Een houten gig bevat zo'n 3000 tot 5000 kopen klinknagels. Dit klusje zal ons dus de komende tijd nog wel even bezig houden.
10 oktober 2025
Vandaag eerst een afspraak met een redacteur van het blad voor roeiers, genaamd ROEI. Deze was buitengewoon geïnteresseerd in ons restauratie project. Bij onze uitnodiging hadden wij hem reeds verwezen naar deze blog, opdat hij daarmee al goed geïnformeerd zou zijn over onze plannen. Niettemin vuurde hij nog vele vragen op ons af en werden er vele foto's genomen.
Tegen verwachting in werden er vandaag geen spanten verwijderd. Die klus is voor later. Vandaag leerde wij eerst veel over de keus van hout en in het bijzonder over de nerf in het hout bij het selecteren van hout, ofwel een lesje houtanatomie. Termen als "dosse plank", "half kwartierse plank" en een "heel kwartierse plank" werden ons uitgelegd. Tussentijds kwam een stoomkist met daarop aangesloten twee behangers stoomapparaten te voorschijn en een soort van PVC regengoot waarin een aantal eikenhouten latten in water lagen te weken. Als je hout wil buigen moet het eerst geweekt en gestoomd worden. Per inch dikte een uur stomen. Het was dus de bedoeling dat we nieuwe spanten gingen buigen en in de gig gingen klemmen Na een half uur stomen heb je zo ongeveer 10 minuten tijd om het spant in zijn vorm te buigen maar dan moet hij ook wel in zijn vorm ingeklemd afkoelen. Soms wil zo'n spant bij het buigen breken en kan je overnieuw beginnen. Onze gig telt 62 spanten waarvan er ruim 30 slecht zijn en vervangen moeten worden. Helaas hadden wij vandaag onvoldoende hout beschikbaar en hebben wij ons de rest van de dag beziggehouden met het wegkrabben van de witte plamuur resten aan de buitenkant van de gig. Hoe mooi zou het zijn als we de gig schoon van plamuur resten kunnen krijgen en straks de buitenkant in een blanke bootlak kunnen zetten.
17 oktober 2025
Op het programma vandaag stond machinale houtbewerking. Er moeten nog vele nieuwe spanten gezaagd en gebogen worden. Helaas echter was het vandaag een drukte van jewelste bij ABC. Veel bezoekers, veel gesprekken en rondleidingen. Al gauw hadden we door dat de dag geheel anders zou verlopen.Tja, en wat ga je als leek restaurateur dan doen. We besloten om op zoek te gaan naar onze verfschrapers om verder te gaan met het verwijderen van verfresten, plamuur en kit. Schrapers slijpen en aan de slag met dit zeer arbeids intensieve klusje. Alle smurrie die na het sodablasten is blijven zitten moet er af en ja, dat doe je niet in een dag. Tussentijds werd er ook aan de spiegel gewerkt. Dat deel is behoorlijk verzakt en gescheurd. De huidplanken sluiten niet meer goed aan. Na het verwijderen van de koperen nagels waarmee de huidplanken vastgezet waren kon de boel goed schoongemaakt worden. Schrapen, schrapen, schrapen, tot je vingers pijn deden van de verkramping. Gelukkig vorderde de dag redelijk snel en werd het tijd om op te ruimen en schoon te maken. Een wekelijks ritueel. De gig werd met een grote stofzuiger uitgezogen en de plek om de gig aangeveegd. Tijd voor vakantie want ja, ook ABC sluit een weekje voor de herfstvakantie.
Wordt vervolgt....
Project voortgang deel 1
Project voortgang deel 2
Meer berichten
